طرح راهبردی ساماندهی و احیاء مجموعه تاریخی عباس آباد بهشهر

بر بالای کوههای پوشده از جنگل شهرستان بهشهر مجموعه ای از دوره صفوی بر جای مانده که شامل دو باغ جداگانه و بزرگ است که دریاچه سد مجموعه میان آن دو واقع شده است. اگر چه آثاری در منطقه و سایت مذکور وجود دارد که نشان از تاریخی ماقبل ان دوران دارد، ولی ساخته های دوران صفوی کاملا پیداست. موقعیت این مجموعه در نقطه ای استثنایی بر بالای کوه، در میان جنگل، در برابر دریا و خلیج میانکاله و در حالی که منظره شالیزارها و باغات مرکبات را در زیر پای خود دارد واقع شده است. ناگفته پیداست که تحمل این رنج بزرگ برای ساختن باغ در این نقطه دشوار و صعب العبور جز برای بهره گیری از منظره نبوده است. بررسی سایت دو باغ مذکور نشان می دهد که باغ اصلی، که بر بالای تپه بلندتر و مشرف بر منظره دریاست، بر اساس محور طولی منطبق بر منظره ساخته شده و محوری فرعی و کوتاهترکه بر آن عمود شده راه دسترسی به ورودی مجموعه و بخش خدمات را فراهم آورده است. در اینجا نیز هنجار طراحی در وهله اول اصالت منظره به دلایل زیبا شناختی و احتمالا اعتقادی و در وهله بعد تنظیم نیازهای عملکردی در ساختار فراهم آمده از اقدامات مرحله قبل است. این رویه ای است که در معماری ایرانی نیز سابقه آن شناخته شده است. اثر در فرآیندی تدریجی و واقع گرا به صورت ارگانیک و منطبق با نیازهای محیطی و عملکردی ساخته می شود. باغ عباس آباد نیز در همین چارچوب و به تدریج شکل گرفته است.

این پروژه در دو مرحله تهیه طرح راهبردی مجموعه تاریخی _ طبیعی عباس آباد بهشهر و طرح مرمت بخشهایی از مجموعه شامل دو باغ و حمام انجام گرفت. برای رسیدن به اهداف طراح مرحله اول نگاه کلان گردشگری منطقه شرق استان مازندران به مرکزیت باغهای بهشهر مد نظر بوده است. در این دیدگاه منطقه شرق مازندران به پنج حوزه گردشگری شامل مجموعه عباس آباد، باغهای بهشهر، همایون تپه و تپه های تاریخی، مجموعه فرح آباد ساری و سواحل میانکاله در گلوگاه تقسیم شده و با توجه به تعدد و تنوع طرح باغ ایرانی در منطقه مزبور قطب باغ ایرانی به عنوان یکی از اهداف طرح راهبردی در نظر گرفته شده است.
از میان مناطق پنجگانه فوق طرح جامع ساماندهی منطقه یک (عباس آباد) به عنوان مرکز قطب و نماشگاه باغ ایرانی ارائه شد.

اهداف کلی الف. حفاظت و احیای آثار تاریخی و بازگرداندن آنها به چرخه زندگی فعال امروز
ب. عرضه شکوه و حالت خاص منظر سایت عباس آباد
ج. تبیین مجموعه باغهای تاریخی منطقه بهشهر به عنوان قطب و نمایشگاه باغ ایرانی
د. رونق اقتصادی و توسعه فرهنگی _اجتماعی منطقه
ه. نمایش اختصاصات محیطی منطقه (اقلیم و منظر) در چارچوب اصول توسعه پایدار

www.nazar.ws/Projects بر گرفته از